بررسی اثر بازدارندگی عصاره اتانولی و آبیCinclidotus Fontinaloides (Hedw.) P. Beauv بر قارچ‌های بیماری‌زای گیاهی Fusarium Solani و Bipolaris Sorokiniana در محیط آزمایشگاه و گلخانه

چکیده: خزه­ها گروهی از گیاهان ساده، کوچک و خشکی­زی با خواص ضد­میکروبی هستند. در این پژوهش خواص بازدارندگی عصاره اتانولی و آبی یک گونه خزه با نام Cinclidotus fontinaloides بر رشد دو قارچ بیماری­زای گیاهی با نام­های Fusarium solani و Bipolaris sorokiniana از عوامل بیماری پوسیدگی ریشه و ساقه در غلات به­ویژه گندم با استفاده از روش دیسک­گذاری روی محیط کشت PDA مورد بررسی قرار گرفت و با اثر قارچ­کش­های صنعتی بنومیل، دیفنوکونازول و تتراکونازول مقایسه شد. همچنین به منظور تعیین MIC از روش اختلاط با محیط کشت استفاده شد. جهت بررسی اثر عصاره خزه­ها بر رشد قارچ­های مذکور در محیط گلخانه، بذر گندم رقم چمران به عصاره خزه­ها آغشته گردید و سپس در گلدان­های حاوی مخلوط خاک و خاک آلوده به قارچ­های بیماری­زا با نسبت 1:10، کاشته و به مدت 35 روز در گلخانه با دمای 25 درجه سلسیوس و نور طبیعی نگهداری شدند. پس از طی مدت زمان یاد شده، میزان پوسیدگی ریشه و ساقه بوته­های گندم مورد بررسی قرار گرفت. داده­ها با استفاده از نرم­افزار SAS ver. 9.2 و با استفاده از آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل و مقایسه قرار گرفتند. نتایج بیانگر تأثیر انواع عصاره­ها بر قارچ­های مذکور بود؛ ضمن این­که عصاره اتانولی تأثیر بازدارندگی بیشتری بر B. sorokiniana نسبت به  F. solaniنشان داد، در حالی­که عصاره آبی تأثیر بازدارندگی یکسان بر رشد قارچ­های مذکور داشت. همچنین نتایج نشان دهنده کاهش میزان پوسیدگی در گلدان­های تحت تیمار نسبت به گلدان­های شاهد (بدون تیمار) بود.